Interview met Guido van Leemput en Lonneke Lemaire

Eind januari 2016 werd het een aantal Amsterdammers te veel. Nederland ging deelnemen aan de bombardementen in Syrië. Dat was een volgende stap in de steeds verdere escalatie van de oorlogen in het Midden-Oosten en van de Nederlandse betrokkenheid. Daar moest tegen geprotesteerd worden, zo vonden verschillende linkse Amsterdammers. Zo ontstond het Amsterdamse Vredesinitiatief (AVI). Grenzeloos sprak met twee voortrekkers van dit initiatief.

’November 2015’,  zegt Lonneke als ik vraag naar het begin van het initiatief. ‘Voor 15 november hebben we met een paar mensen geprobeerd iets te organiseren tegen de Nederlandse deelname aan de bombardementen in Syrië. De bedoeling was vooral om de Nederlandse betrokkenheid aan de kaak te stellen.’ ‘Kijk’ gaat ze verder ‘natuurlijk waren die oorlogen al veel langer aan de gang en de Europese en westerse betrokkenheid ook. En we werden ook al langer geconfronteerd met de gevolgen van die oorlogen, zoals de geweldige stroom vluchtelingen. Er waren en zijn een heleboel mensen die zich inzetten voor de vluchtelingen en dat is natuurlijk fantastisch, maar met een aantal mensen vonden we dat er meer aandacht moest komen voor de oorzaken van die ellende, en voor de rol van Nederland daarbij.’

‘In eerste instantie lag’, zo vult Guido aan, ‘de nadruk vooral op de Nederlandse betrokkenheid. Daarbij wilden we ook weer iets van een activistische vredesbeweging opbouwen, mensen er bij betrekken, mensen informeren over de situatie en de rol van Nederland en Europa bij die conflicten.’

Lonneke: ‘Het initiatief van november 2015  leidde er toe dat een aantal mensen van verschillende linkse organisaties, waaronder de Amsterdamse afdelingen van de SP, GroenLinks, mensen van de PvdA en de Internationale Socialisten en van DIDF en HTIB en van Stop Wapenhandel en een aantal mensen die niet georganiseerd waren  elkaar vonden en tot samenwerking kwamen. Guido en ik kende elkaar bijvoorbeeld daarvoor niet. Iedereen nam weer zijn eigen ervaringen en contacten mee. In de praktijk hebben we in de afgelopen tijd best wel veel activiteiten georganiseerd.’

Guido, somt op. ‘Op 29  januari 2016  organiseerden we een wake op de Dam met de leuze  Geen bommen, soldaten of wapens voor de oorlog in Syrië! Een vuist tegen haat en extremisme! Steun burgers, geweldloos verzet en democratische verzetsgroepen.  Daar kwamen zo’n 60-70 mensen op af. In aansluiting daarop hebben we in Amsterdam Oost een informatie avond georganiseerd over de situatie in het Midden oosten, met Robert Soeterik van Middle East Research Associates (MERA), Max van den Berg en Abuhassan Al Jaberi Dat was op 4 maart.’

‘Ja, toen hebben we echt een groep gevormd, toen is de samenwerking echt van de grond gekomen’, zegt Lonneke. ‘Daarna hebben we de actie ‘Aleppo brandt’ georganiseerd, op de Dam, dat was op 3 mei. Dat heeft veel publiciteit opgeleverd en daar kwam ook een hele groep zeer actieve Syriërs op af.’

‘Vervolgens’, zo neemt Guido het weer over, ‘hebben we eind mei een avond georganiseerd in Oud-West. Daar kwam onder andere naar voren dat we moesten protesteren tegen de verwoesting van Koerdische steden in Turkije. Daar hebben we op 5 juli, samen met Koerdische activisten een actie over georganiseerd, ook op de Dam.’ Dat was onder de titel “Turkije, geen bommen op burgers”.

Actie en informatie

Lonneke: ‘Eigenlijk hebben we steeds informatie avonden en acties afgewisseld. Met de acties proberen we meer mensen te bereiken, en de publieke opinie te beïnvloeden, met de informatie avonden mensen te informeren en een kader voor ons initiatief te vormen.’

‘Een volgende activiteit’, gaat ze verder, ‘was een bijeenkomst begin november met Ludo de Brabander uit België, van de organisatie ‘Vrede.be’ uit Gent over zijn boek ‘Oorlog zonder grenzen’. Dat was in eind november 2016, dat was ook een succes, daar waren een stuk of veertig mensen. Die verschillende activiteiten leidden er toe dat we nu een min of meer vaste kern van mensen hebben en een groep daarom heen. Daarnaast hebben we ook goede banden opgebouwd met een aantal organisaties, zoals politieke organisaties, organisaties van migranten en bijvoorbeeld ook de onderzoeksgroep ‘Stop wapenhandel’.

‘Samen met hen hebben we ook een aantal acties gevoerd tegen wapenhandel, zoals eind april bij het Okura hotel toen daar een aandeelhoudersvergadering was van de grote wapenproducenten, en bij de RAI eind juni toen daar de wapenindustrie samenkwam. Dat soort acties zijn belangrijk om duidelijk te maken wie er achter die oorlogen zitten, wie er belang bij hebben.’

Een nieuwe vredesbeweging?

Grenzeloos: ‘Jullie proberen dus een nieuwe vredesbeweging op te zetten?

Guido: ‘Nou, dat klinkt wel erg pretentieus. Er zijn natuurlijk in Nederland allerlei vredesbewegingen en we hebben niet de pretentie om het allemaal beter te doen. Daar komt bij dat bij een nieuwe vredesbeweging mensen al snel denken aan een herhaling van massale bewegingen tegen de neutronenbom eind jaren zeventig en tegen de kruisraketten in de jaren tachtig, toen bijna een half miljoen mensen de straat op gingen en er bijna vier miljoen handtekeningen werden opgehaald. Dat was natuurlijk in een heel ander situatie. Toen hadden de mensen het gevoel dat ze hier in Nederland bedreigd werden door die wapens. Nu gaat het om oorlogen waar Nederland weliswaar sterk bij  betrokken is, maar die elders: in het Midden Oosten en in Afrika uitgevochten worden. En waarvan wij alleen maar indirect de gevolgen merken, in de vorm van beelden en vluchtelingenstromen.’

‘En daar komt bij’, zegt Lonneke. ‘Dat de situatie in met name het Midden Oosten ontzettend ingewikkeld is. Daarom is het belangrijk om je daar ontzettend goed over te informeren, om deskundigen aan het woord te laten en te discussiëren. Dat is naast de acties wat we doen. En daarnaast willen we de banden gaan versterken met de mensen uit de getroffen regio die hier in Nederland zijn als vluchteling. Want dat zijn natuurlijk niet alleen maar vluchtelingen die hulp en solidariteit nodig hebben, het zijn ook ervaringsdeskundigen, mensen die die afschuwelijke oorlogen aan den lijve mee gemaakt hebben en mensen die ook vrede willen in hun land van herkomst. Natuurlijk is dat ook moeilijk, want je hebt onder de vluchtelingen en de mensen die hier al langer zijn mensen met heel verschillende achtergronden en politieke opstellingen. Maar we kunnen daar niet omheen.

Guido: ‘Wat wij willen is bijdrage aan een meer activistische vredesbeweging, dat mensen zich ook weer meer laten horen, en de straat op gaan. Wij proberen dat met het AVI in Amsterdam. Het zou mooi  zijn als er elders in het land ook dergelijke initiatieven zouden worden genomen. En allicht kunnen we dan van elkaar leren en samenwerken’

Gepubliceerd in Grenzenloos 20 mei 2017